KECHIKISHLAR VA BUZILISHLARNI HISOBGA OLGAN HOLDA AVTOMATIK BOSHQARUV TIZIMLARI UCHUN MOSLASHTIRILGAN BOSHQARUV RAQAMLI QUYI TIZIMLARINI SINTEZ QILISH ALGORITMLARI

Jumabayev Elbek Oybek o’g’li

Authors

Jumabayev Elbek Oybek o’g’li “Avtomatlashtirish va boshqaruv” kafedrasi Navoi State University of Mining and Technology Author

Keywords:

avtomatik boshqaruv tizimlari, kechikishlar, buzilishlar, raqamli quyi tizimlar, PID boshqaruvchilari, modelga asoslangan boshqaruv (MPC), adaptiv boshqaruv, Kalman filtri, tizim sintezi, optimallashtirish, diskretlashtirish, boshqaruv algoritmlari.

Abstract

Mazkur maqola avtomatik boshqaruv tizimlari uchun kechikishlar va buzilishlarni hisobga olgan holda raqamli quyi tizimlarini sintez qilish algoritmlarini tahlil qiladi. Avtomatik boshqaruv tizimlarida kechikishlar va tashqi buzilishlarning tizimning samaradorligiga ta'siri katta bo'lishi mumkin, shu sababli bunday omillarni hisobga olish juda muhimdir. Maqolada PID, modelga asoslangan boshqaruv (MPC), adaptiv boshqaruv va Kalman filtri kabi yondashuvlar orqali bu masalalar qanday hal etilishi mumkinligi muhokama qilinadi. Boshqaruv tizimlarining raqamli sintezi, tizim parametrlarini optimallashtirish va sinov jarayonlari bilan birga, tizimning to'g'ri ishlashini ta'minlashda asosiy rol o'ynaydi. Maqola raqamli boshqaruv tizimlarini moslashtirish va ularning samaradorligini oshirish bo'yicha foydali yondashuvlar va metodlarni taqdim etadi.

References

1. Ogata, K. (2010). Modern Control Engineering (5th ed.). Prentice Hall.Bu asar avtomatik boshqaruv tizimlari va ularning modellarini tushunish uchun mukammal manba bo'lib, PID boshqaruvchilari va tizimni optimallashtirish usullariga oid batafsil ma'lumotlar taqdim etadi.

2.Frank L. Lewis, David M. Dawson, & Chaouki T. Abdallah (2003). Control of Systems with Communication Delays. Springer. Kechikishlar va tizimdagi kommunikatsion kechikishlarning boshqaruvga ta'siri haqida batafsil ma'lumot beradigan manba.

3. Qin, S. J., & Badgwell, T. A. (2003). A Survey of Industrial Model Predictive Control Technology. Control Engineering Practice, 11(7), 733-764. Modelga asoslangan boshqaruv (MPC) texnologiyalari va ularning sanoatdagi amaliy qo'llanilishiga oid keng qamrovli tadqiqot.

4. Kuo, B. C. (2011). Automatic Control Systems (9th ed.). John Wiley & Sons. Avtomatik boshqaruv tizimlari va ularning ishlash prinsiplarini tushuntirishga qaratilgan klassik darslik.

5. Astrom, K. J., & Wittenmark, B. (2013). Adaptive Control (2nd ed.). Dover Publications. Adaptiv boshqaruv tizimlari va ularning parametrlarni o'zgartirishga asoslangan yondashuvlar haqida chuqur tahlil.