OROLBOʻYI OʻTLOQI-ALLYUVIAL TUPROQLARNING FERMENTLAR FAOLLIGINING YIL MAVSUMLARI BO‘YICHA O‘ZGARISH DINAMIKASI
Keywords:
Oʻtloqi-allyuvial tuproqlar, tuproqlarning fermentlar faolligi, Katalaza, Pеroksidaza, Polifеnoloksidaza, shoʻrlangan tuproqlar.Abstract
Maqolada Orolboʻyi oʻtloqi-allyuvial tuproqlarning fermentlar faolligining yil mavsumlari bo‘yicha o‘zgarish dinamikasi haqida ma’lumotlar berilgan. Biologik faollik uchun 0-30, 30-50 va 50-70 sm chuqurliklardan yil mavsumlari (bahor, yoz, kuz) bo‘yicha alohida sterillangan byukslarda tuproq namunalari olindi. katalaza fermenti – gazometrik usulda Kruglova va Paromenskaya bo‘yicha; peroksidaza va polifenoloksidaza fermentlari – A.Sh.Galstyan usulida aniqlandi. Oʻtloqi-allyuvial tuproqlarning fermentlar faolligi tuproqning agrokimyoviy, agrofizikaviy xossa-xususyatlariga va mexanik tarkiblariga bogʻliq miqdorlariga oʻzgarishi aniqlangan. Undan tashqari yil fasllari boʻyicha bahor faslida koʻpayishi, yoz faslida kamayishi va kuz fasliga borib nisbatan koʻpayishi ya’ni havo haroratiga bogʻliq ravishda issiq haroratda fermentlar harakatchanligi bir muncha pasayishi aniqlangan. Umuman olganda, aniqlangan fermentlarning eng yuqori ko‘rsatkichlari sho‘rlanmagan va kuchsiz sho‘rlangan sug‘oriladigan o‘tloqi-allyuvial tuproqlarda, ularning eng kam ko‘rsatkichlari esa kuchli va juda kuchli sho‘rlangan sug‘oriladigan o‘tloqi-allyuvial tuproqlarda aniqlandi, bu esa ushbu tuproqlarda gumus miqdorining kamligiga, siyrak o‘simlik qoplamiga va shoʻrlanish darajasiga bog‘liq ekanligi bilan izohlanadi.
References
G.M.Shamuratova Irrigated meadow-alluvial soils of the Aral sea region and their mechanical composition (in the example of Nukus district) European journal of interdisciplinary research and development ISSN (E): 2720-5746 SJIF 2023: 5.774. -B. 441-443.
Gafurova L. A., Shamuratova G. M. Morphogenetic and physical properties of grassland-alluvial soils along the Aral //Asian Journal of Multidimensional Research. – 2021. – Т. 10. – №. 12. – С. 695-699.
G.M.Shamuratova Orolbo‘yi tuproqlarining sho‘rlanganlik holati (Nukus tumani misolida) INNOVATIONS IN TECHNOLOGYAND SCIENCE EDUCATION ISSN 2181-371X SJIF 2023: 5.305. -B. 580-586.
G.M.Shamuratova Sug‘oriladigan o‘tloqi-allyuvial tuproq tarkibidagi mikroorganizmlar miqdoriga biopreparatlarning ta’siri JOURNAL OF INTEGRATED EDUCATION AND RESEARCH ISSN:2181-3558 “SCIENCE AND RESEARCH” SJIF 2023:5.966. -B. 29-31.
Gafurova L.A., Kadirova D.A. Complex genetic research of soils of Surkhandarya valley with microbiological and biochemical study. The European Science Review. – Vienna, Austria, 2018. - №5-6. - P. 258-260.
L.A.Gafurova., G.M.Shamuratova Orolbo‘yi sug‘oriladigan o‘tloqi-allyuvial tuproqlarining fizik xossalari (Nukus tumani tuproqlari misolida) INNOVATIONS IN TECHNOLOGYAND SCIENCE EDUCATION ISSN 2181-371X SJIF 2023: 5.305. -B. 130-136.
Nannipieri P., Kandeler E., Ruggiero P. Enzyme activities and microbiological and biochemical processes in soil. In: Burns R.G., Dick R.P. Enzymes in environment. Activity, ecology and applications. Marcel, New-York. 2012. P. 1-33.
Казеев К.Ш., Колесников С.И. Биологическая диагностика почв: методология и методы исследований // Ростов-на-Дону: Изд-во Ростовского унта. 2012. –260 с.
Казеев К.Ш., Колесников С.И., Акименко Ю. В., Даденко Е.В. Методы биодиагностики наземных экосистем. Ростов-на-Дону. Издательство Южного федералного университета, 2016. –356 с.
Хазиев Ф.Х. Функционалная рол ферментов в почвенных процессах /Ж.: Вестник Академии Наук РБ. 2015, том 20, № 2 (78). –С. 14-24.
Шарипов О.В. Бухоро воҳаси суғориладиган тупроқларининг биологик фаоллиги ва уларнинг мақбуллаштириш йўллари (Бухоро тумани мисолида). Биол. фан. фал. докт .....дисс. автореф. – Тошкент. 2019. – 46 б.
Щербакова Т.А. Ферментативная активность почв и трансформация органических веществ / Т.А.Щербакова. - Минск: Наука и техника, 1983. – 221 с.
