O‘ZBEKISTON TARIXIY GEOGRAFIYASIDA ETNIK VA MADANIY O‘ZGARISHLAR
Keywords:
etnik, etnalogiya, etnogenez, elat, etnografik, etnos, millat, xalq, o‘zbek, geografik, ijtimoiy hayot, mintaqa, antropologik, siyosiy, tadqiqot, urf odat, anana, xo‘jalik, migratsiya, irq, fan, sak, massaget,Abstract
Ushbu maqola O‘zbekiston tarixiy geografiyasida etnik va madaniy o‘zgarishlar masalalariga bag‘ishlangan bo‘lib, o‘zbek xalqining turmush tarzi, madaniyati va etnik tarkibida yuz bergan transformatsion jarayonlar ilmiy tahlil qilingan. Tadqiqotda xalqimizning shakllanish jarayoni, ularning boshqa xalqlar bilan o‘zaro munosabatlari hamda hayot tarzi keng o‘rganilgan. Shu bilan birga, maqolada nafaqat O‘zbekiston, balki butun Markaziy Osiyo aholisining etnologiyasi va ularning madaniy rivojlanish xususiyatlari haqida qimmatli ma’lumotlar keltirilgan.
O‘tmishdan to hozirgi kungacha davom etib kelayotgan tarixiy jarayonlar shuni ko‘rsatadiki, yer yuzida turli urf-odat va an’analarga ega bo‘lgan xalqlar yashashiga qaramay, ularning rivojlanishi tabiiy-geografik omillar va xo‘jalik munosabatlari bilan chambarchas bog‘liq holda kechgan. Ushbu jarayonlar har bir xalqning o‘ziga xos etnomadaniy an’analarining shakllanishiga sabab bo‘lgan.
Maqolada O‘zbekistonning geografik joylashuvi – Markaziy Osiyoning yuragi sifatida – tarix davomida ko‘plab etnik guruhlarning o‘zaro ta’siri, migratsiyasi va aralashuvining markazi bo‘lib xizmat qilgani qayd etilgan. Bu jarayonlar mintaqa xalqlarining qo‘shilib ketishi, etnik va madaniy o‘zgarishlarning yuzaga kelishida muhim omil bo‘lib xizmat qilgan. Mazkur tadqiqot, tarixiy va madaniy-geografik jarayonlarni ilmiy asosda o‘rganishga bag‘ishlangan bo‘lib, milliy va mintaqaviy miqyosda yuksak ahamiyatga ega.
References
1.Asqarov A. O‘zbek xalqi etnogenez va etnik tarixning ba’zi bir nazariy va ilmiy metodologik asoslari. // O‘zbekiston tarixi. - 2002. - B. 54–60.
2.Gumilyev L. N. Etnosfera. - 1993. - B. 41.
3.Sagdullayev A. S. O‘zbekiston tarixi. I kitob. - Toshkent: Donishmand ziyosi, 2021. - B. 581.
4.Ashirov A. Etnologiya. O‘quv qo‘llanma. - Toshkent: Yangi Nashr, 2014. - B. 167.
5.Ziyoyeva H. D. O‘zbekiston tarixi. - Toshkent: O‘zbekiston, 2023. - B. 141.
6.Yuldosheva B. M., qizi Islomova S. J. IX-XIII asrlarda Movarounnahrning siyosiy-tarixiy geografiyasi //Miasto Przyszłości. – 2023. – Т. 41. – С. 132-135.
7.Ashirova A., Atadjonov Sh. Etnologiya. O‘quv qo‘llanma. - Toshkent, 2007. - B. 53.
8.Asqarov A. O‘zbek xalqining kelib chiqish tarixi. - Toshkent: O‘zbekiston, 2015. - B. 78.
9.Shoniyozov Sh. K. O‘zbek xalqining etnogeneziga oid ba’zi nazariy masalalar. - 1983. - B. 292–295.
10.Sh Y. D. Ensuring Sustainable Growth of Uzbekistan's Economy on the Basis of Efficient Use of Investments //Journal of Marketing and Emerging Economics. – 2021. – Т. 1. – №. 2. – С. 1-4.
11.Nishonova O. O‘zbek etnomadaniyatining estetik mohiyati va funksiyalari. - Toshkent, 2016. - B. 28.
12.Yusupova U. M., Sultonova M. K. Role of pedagogical technologies in the educational process //Экономика и социум. – 2020. – №. 2 (69). – С. 70-72.
13.Salimov T. O. Jahon xalqlari etnologiyasi. O‘quv qo‘llanma. - Toshkent, 2019. - B. 344.
14.Utayeva F. Arxeologiya va etnologiya. - Buxoro, 2022. - B. 54.
15.Fayzullayeva M. Arxeologiya va etnologiya asoslari (Etnologiya). - Termiz, 2017. - B. 83.
16.Soliyevna S. S. Soʻgʻd konfederatsiyasining shakllanish jarayoni //Лучшие интеллектуальные исследования. – 2024. – Т. 20. – №. 4. – с. 174-180.
17.Utayeva F. et al. Mustaqillik yillarida Buxoro to ‘qimachilik sanoatida modernizatsiyalashuv jarayonlari //Farg'ona davlat universiteti. – 2023. – №. 6. – с. 61-61.
18.Sagdullayev A. S. Markaziy Osiyo tarixi va madaniyati. - Toshkent, 2023. - B. 88.
19.Shoniyozov K. O‘zbek xalqining shakllanish jarayoni. - Toshkent, 2001.
