ZAMONAVIY ADABIYOTDA DINIY SYUJETLAR: AN’ANA VA YANGICHA YONDASHUV

Abstract

mazkur maqolada agiografik asarlardagi syujet liniylarining o‘ziga xosligi haqidagi qarashlar bayon etilgan bo‘lib, mazkur tipdagi manbalarda an’ana va izdoshlik masalalariga ham to‘xtalib o‘tilgan. Xususan, adabiyotshunoslikdagi sayyor syujetlar yoki syujetlar migratsiyasining agiografik asarlarda boshqa adabiyot namunalaridan farqlanishi ahamiyatlidir. Agiografik asarlardagi syujet liniylari avval xalq og‘zaki ijodida shakllangan holda yozma adabiyotga ko‘chish barobarida ma’lum bir ijodkor tomonidan qayta ishlangandan so‘ng yangicha ohang bilan xalq og‘zaki ijodiga qayta ko‘chishi kabi holatlar ko‘zga tashlanadi. Shu bilan bir qatorda ijtimoiy-siyosiy jarayonlar natijasida agiografik syujet asosidagi voqea-hodislarning turli zamon va mokonda ijodkor tomonidan o‘ziga xos tarzda berilishi ahamiyatlidir. Turli davrlarda yaratilgan asalarda tipologik o‘xshashlikni yuzaga keltirgan syujet liniylari ma’lum bir e’tiqodiy qarshlar asosida shakllangan hisoblanadi. Ijodkorning ijodiy niyati va mahorati asosida agiografik xarakterdagi syujet liniylari o‘zigacha bo‘lgan davrda yaratilgan mazkur tipdagi asarlarning mazmunini saqlagan holda zamon bilan hamohang usulda bayon etishida namoyon bo‘ladi. Zero agiografik adabiyotdan ko‘zlangan maqsad ham asosi diniy tushunchlar bilan bog‘liq voqelarni so‘z san’ati orqali yoritib berishdan iborat. Natijada an’ana va izdoshlik bilan bir qatorda syujetlar migratsiaysi ham kuzatiladi.