ЎЗБЕК ТИЛИ МИЛЛИЙ КОРПУСИНИ ЯРАТИШ МЕТОДОЛОГИЯСИ ВА УНИНГ МУАММОЛАРИ

Authors

  • Тоирова Гули Ибрагимовна ўзбек тилшунослиги ва журналистика кафедраси профессори, филология фанлари доктори Author

Keywords:

интерфейс, муаллиф корпуси, математик моделлаштириш, морфологик ва семантик изоҳ, маълумот, лингвистик база, сунъий интеллект, компютер лингвистикаси, корпус тилшунослиги, тил корпуси, махсус дастурий таъминот, электрон кутубхона, лексик, морфологик, грамматик, семантик белгилар, лингвистик белгилар билан боғлиқ муаммолар.

Abstract

Мақолада ўзбек тили миллий корпусини яратишда интерфейс турлари, корпуснинг қидирув ойнасининг аҳамияти муҳокама қилинади. Миллий корпусининг интерфейси турли дизайн ва тузилмалардан иборат бўлиб, унинг тўлиқлиги учун муаллиф жавобгар бўлади, интерфейс жозибали ва таъсирли бўлиши керак. Интерфейсни яратиш миллий ёки замонавий хусусиятларга асосланган бўлиб, интерфейсда миллий коллоритга эътиборни қаратиш керак. Тил корпуси - бу жуда катта ютуқларга эришган, ҳисоблаш лингвистикаси дунёсининг жуда тез ривожланаётган тармоғи. Интерфейс технология ва фойдаланувчи ўртасидаги алоқа тизими ҳисобланади. Интерфейс визуал, имо-ишоравий, овозли каби турлари таҳлил қилинган.

References

Charlez, Meyer, (2004). English corpus linguistics: An introduction. Cambridge University Press, UK, 168 p.

Eshmuminov, A., (2019). Synonymous database of the Uzbek language national corpus. Dissertation of PhD in Philology, Tashkent.

Fries, Ch.C., (1969). The structure of English. An introduction to the construction of English sentences, London.

Hamroeva, Sh., (2018). Linguistic bases of creation of the author's corpus of the Uzbek language: Author’s Abstract of the Dissertation of PhD in Philology, Tashkent.

Zakharov, V.P., (2011). Corpus linguistics: a textbook for students of humanitarian universities, Irkutsk, 161 p.

Karimov, R., (2021). Linguistics and programming issues of creating a parallel corpus of Uzbek and English, Author’s Abstract of dissertation of PhD, Bukhoro, 151 p.

Leech, G., (1991). The State of Art in Corpus Linguistics, English Corpus Linguistics, London.

Melchuk, I.A., (1985). Word order in the automatic synthesis of the Russian word (preliminary messages), Scientific and technical information, 12:12-36.

Mengliev, B., (2018). Is the Uzbek language corpus being created? Ma'rifat newspaper. April 3, 2018, retrieved from: http://marifat.uz/marifat/v_pomosh_uchitelu-marifat/savol/1142.htm.

Mengliev, B., Bobojonov, S., Hamroeva Sh., (2018). Uzbek National Corpus. April 26, 2018, retrieved from: http://marifat.uz/marifat/ruknlar/fan/1241.htm.

Pulatov, A. Q., (2011). Computer Linguistics. Tashkent, Akademnashr, 520 p.

Toirova, G., (2019). The Role of Setting in Linguistic Modeling. International Multilingual Journal of Science and Technology, 4(9):722-723, available at: http://imjst.org/index.php/vol-4-issue-9-september-2019/.

Toirova, G., (2020). About the technological process of creating a national corpus. Foreign languages in Uzbekistan, 2(31):57-64, available at: https://journal.fledu.uz/uz/2-31-2020.

Toirova, G., (2020). The importance of the interface in the creation of the corpus. Ínternauka, 7, DOI: https://doi.org/10.25313/2520-2057-2020-7-5944.

Тоирова Г. Корпус лингвистикасининг атамалар луғати. Изоҳли луғат. Германия: «GlebeEdit» номли халқаро нашриёт. 2020, –68 б.

Тоирова Г.Ўзбек тили миллий корпусини яратишнинг назарий ва амалий масалалари. Халқаро монография. Германия: «GlebeEdit» номли халқаро нашриёт, 2020. – 169 б.

Toirova G.,Yuldasheva M., Elibaeva l. Importance of Interface in Creating Corpus. // International Journal of Recent Technology and Engineering (IJRTE) ISSN: 2277-3878, Volume-8 Issue-2S10, September 2019. –P.352-355. (scopus)

Toirova G., Jurayeva O., Abulova Z., Norova M., Norova F. Application of Innovative Technologies in Teaching Process. // International Journal of Psychosocial Rehabilitation, Vol. 24, Special Issue 1, 2020. ISSN: 1475-7192.–Р.386-390. (scopus)

Toirova G., Hamroyeva N. The importance of linguistic models in the development of language bases // Sciences of Europe. vol 2, No 59 (2020) ISSN 3162-2364. –P. 57-64

Тоирова Г. Важность интерфейса в создание корпуса. Іntеrnаtіоnаl Scіеntіfіc Jоurnаl «Іntеrnаukа», // Международный научный журнал «Интернаука». – 2020. – №7. Онлайн журнал. https://doi.org/10.25313/2520-2057-2020-7-5944(Impact Factor –8,758)

Менглиев Б., Тоирова Г., Ҳамроева Ш. Ўзбек тилининг миллий ва муаллифлик корпуси. Guvohnoma № DGU 05735 Ўзбекистон Республикасининг интеллектуал мулк агентлиги. – Тошкент, 2018

Toirova G. Importance of interface in creating corpus. // Хоразм Маъмун академияси ахборотномаси. –Урганч, 2020, – №2/2. –Б. 49-52.

Тоирова Г. Миллий корпусни яратишда интерфейснинг аҳамияти. //Қарақалпақ давлат университети хабаршысы. – Нукус, 2019, ISSN 2010-9075–№ 4(45). –С.195-198.

Тоирова Г. Миллий корпус яратишнинг технологик жараёни хусусида //Ўзбекистонда хорижий тиллар. Электрон илмий-методик журнал. – Тошкент. 2020, –№ 2 (31), –Б.57– 64.

Тоирова Г. Ўзбек тили миллий корпусни яратишда интерфейснинг аҳамияти. // Сўз санъати халқаро журнали, – Тошкент, 2020, № 3, – Б.100-105.

Toirova G. The importance of linguistic module forms in the national corpus// Zamonaviy fan, ta’lim va tarbiyaning dolzarb muammolari (Mintaqada zamonaviy fan, ta’lim va tarbiyaning dolzarb muammolari) (Elektron ilmiy jurnal), – Урганч. 2020, –№ 5 , –Б.155– 166.

Toirova G. The importance of linguistic models in the development of language bases. // Бухоро Давлат университети илмий ахбороти. – Бухоро, 2020. –№6. – Б.98-106.

Тоирова Г. Лингвистик базани тузишда модуллаштиришнинг аҳамияти // Наманган давлат университети илмий ахборотномаси. –Наманган, 2021. – №3. -Б.377-386

Downloads

Published

2023-12-12