XORAZMSHOH OTSIZ VA RASHIDIDDIN VATVOT
Keywords:
Tazkira, tarix, shoh, vazir, muallif, olim, talqin, tarjima, ma’no, maqola, kitobxon, nashr, ustoz, til, ilmiy, izlanish, atama, asos, izhor.Abstract
Maqolada Otsiz Xorazmshoh va Rashiduddin Vatvot munosabatlariga doir voqealar qamrab olingan. Ular o’rtalaridagi ajoyib hodisalar Muhammad Avfiyning “Lubobu-l-albob” tazkirasida o’zining ma’lum miqdorda ifodasini topgan. Vatvotga doir ba’zi ma’lumotlarni Davlatshoh “Tazkirat-ush-shuaro” asari vositasida to’ldirdik.
References
Adabiyoti forsu tochik dar asrhoi XII–XIV. Qismi yakum.– Dushanbe: Nashriyoti “Donish”, 1976. – 348 sah. (Adib Sobiri Tirmizy.–S.62–66; Rashididdin Vatvot–S.67–70; (Muntahabuddin –S. 67); Anvariy – S. 99–119).
Amir Davlatshoh bin Alouddavla Baxtishoh al-Gʻoziy as-Samarqandiy. Tazkirat-ush-shuaro. Ba sa’i va ehtimomi va tashihi Edvard Braun.– Tehron: Asotir, 1383.–621 sah. (Muntaxabuddin – S.91).
Ahmedov B.A. Davlatshoh Samarqandiy. –Toshkent: ”Fan” nashriyoti, 1967. – 86 b. (Avhaduddin Anvoriy (asli Anvariy –B.M.)–B. 17; Rashid Vatvot –B.18–21; Adib Shahobiddin Sobir (asli Adib Shihobiddin –B.M.)–B.21–22).
Devoni Adib Sobir Tirmiziy. Muallif Ahmad Abdullayev.– Tehron: Intishoroti baynalmilali Alhudo, 1380. – 396 sah.
Devoni Anvariy. Bo muqaddimai Sa’id Nafisiy. – Tehron:
Mu’asasai intishoroti “Nigoh”, 1376. – 744 sah. (–S.664).
Juvayniy, Alouddin Atomalik. Tarixi jahonkusho (Jahon
fotihi tarixi). Nazarbek Rahim tarjimasi. – Toshkent:
MUMTOZ SO”Z, 2015. – 504 b. (–B. 275–284; Muntajabuddin
–B.279–280).
7. Karimov Sh., Shamsutdinov R. Vatan tarixi. Oliy va o‘rta o‘quv
yurt talabalari uchun qo‘ll. K.I.– Toshkent: “O‘qituvchi”, 1997. –
528 b. (– B.214–234).
8. Mirzozoda Xoliq. Ta’rixi adabiyoti tochik (Az davrai qadim
to asri XIII). Kitobi I(II). – Dushanbe: “Maorif” 1989. – 424 sah. ( Muhammad ibni Umari Roduyony va kitobi “Tarjimon-ul-balog‘a”-i o‘ –S.28–29; Rashidi Vatvot (1090–1183) va “Hadoiq us-sehr fi daqoiq-ish-she’r”-i o‘ –S.35–38; Muhammad Avfy va tazkirai o‘ “Lubob-ul-albob”– S.38–42; Adib Sobir Tirmizy–S.59–65; Anvariy (1090–1188) –S.65–73).
Mir Gʻulom Muhammad Gʻubor. Afg‘oniston dar masiri torix. (jildi avval va duvvum). – Kobul: Intishoroti baynalmilalii sarvari saodat, 1394. Jildi yakum – 110 sah.; jildi duvvum – 302 sah.
Muhammad Avfiy Buxoriy. Lubobu-l-albob (Ma’nolarning mag‘zlari). Xomaki nashr. Fors tilidan tarjima va izohlar muallifi Bobonazar Murtazoyev. –Toshkent: “MUMTOZ SO’Z”, 2022.–424 b.
Muhammad bin Umaru-r-Roduyoniy. Tarjimonu-l-balog‘a. Ba tashihu ehtimomi prufussur Ahmad Otash. Va intiqodi ustod Maliku-sh-shuaroi Bahor. Chopi duvvum. – Tehron: Shirkati Intishoroti Asotir, 1362.–263 sah.
Samarqandiy, Davlatshoh. Shoirlar bo‘stoni (“Tazkirat ush-shuaro”dan). Fors-tojik tilidan B.Ahmedov tarj.; She’rlarni S.Rahmon tarj. qilgan. – Toshkent: Adabiyot va san’at nashriyoti, 1981. – 224 b. (Avhadiddun Anvariy. –B.42–45; Rashididdin Vatvot. – B.46–50; Adib Sobir Termiziy.– 51–52).
Typkmen edebiyatыnыn, tarыxы. I tom. Orta asыrlar dovrunin, edebi mirasы. – Ashgabat: “Ыlыm” neshiryatы, 1975. – 480 sax. (–S. 103–119. Juvayniy –S.106; Rashid – S.107).
Ensiklopediyai sovetii tochik. Childi I.–Dushanbe: Sarredaksiyai ilmii ensiklopediyai sovetii tochik, 1978. –672 sah. (Avfy Nuruddin Muhammad ibni Tohir ibni Usmoni Buxoroy, tavalludi 1172–76.; vafoti noma’lum.–S.54; Adib Sobiri Tirmizy Shihobuddin ibni Ismoil, taqriban 1078–1147.–S.74; Anvary. Avhaduddin Aly ibni Muhammad ibni Ishoqi Abevardy 1128–1190.–S.177).
Ensiklopediyai sovetii tochik. Childi VI. – Dushanbe: Sarredaksiyai ilmii ensiklopediyai sovetii tochik, 1986. –640 sah. (Rashidi Vatvot. Sa’dulmulk Rashiduddin Muhammad ibni Muhammad Abduchalili Balxy. 1087–1178/ 83. – S.222–223; Roduyony. Muhammad ibni Umar. “Tarchumon-ul-balog‘a”. –S. 385).
16. Ensiklopediyai sovetii tochik. Childi VII.–Dushanbe: Sarredaksiyai ilmii ensiklopediyai sovetii tochik, 1987. – 640 sah. (“Tarchumon-ul-balog‘at” Muhammad ibni Umar Roduyony, ki solhoi 80-umi asri I I ta’lif shudaast. Manbai on asari Marg‘inony “Mahosin -ul-kalom” ba zaboni araby bud. –S.264.).
17. Ensiklopediyai sovetii tochik. Childi VIII. –Dushanbe: Sarredaksiyai ilmii ensiklopediyai sovetii tochik, 1988. – 592 sah. (Alouddin Atomalik ibni Bahouddin Muhammad. 1225–1258. – S. 501).
