O‘ZBEK TILI SO‘ZLARNI HOSIL QILISH VA AVTOMATIK QAYTA ISHLASH TIZIMLARI TAHLILI
https://doi.org/10.5281/zenodo.11198320
Keywords:
NLP, TreeTagger, Pymorphy2, Trigramma, sintez.Abstract
Hozirgi vaqtda matnli axborot hajmining Internet tarmogʻida tez oʻsib
borishi munosabati bilan tabiiy tildagi matnlarni (NLP-matnlar) avtomatik qayta ishlash uchun
dasturiy taʼminot tizimlarini (ilovalarni) jadal rivojlantirish zarurati tugʻilmoqda. Bunday
muammolarni hal qilish uchun ilovalarni ishlab chiqish bir qator qiyinchiliklarga duch keladi,
birinchi navbatda, NLP-matnni qayta ishlash algoritmlarini amalga oshiradigan koʻp sonli
dasturiy taʼminot komponentlarini birlashtirish zarurati, uning turli darajalarida (soʻzlarni,
jumlalarni, paragraflarni qayta ishlash) ishlaydi. Ushbu tezisda tabiiy tildagi matnlarni tahlil
qilish uchun masʼul boʻlgan alohida quyi tizimlarni yaratish uchun zarur boʻlgan maʼlumotlar
berilgan. Matnli maʼlumotlarni tasniflash va klasterlash tizimlarini qurish masalalari, matnli
axborotning fraktal nazariyasi asoslari koʻrib chiqilgan. Asosiy lingvistik obyektlar va tahlil
birliklarining talqinlari keltirilgan.
References
Барахнин В.Б., Федотов А.М., Бакиева А.М., Бакиев М.Н. Тажибаева С.Ж., Батура
Т.В., Кожемякина О.Ю., Тусупов Д.А., Самбетбаева М.А., Лукпанова Л.Х. Алгоритмы
генерatsiи и стемматизatsiи словоформ казахского языка // Cloud of Science. – 2017. – Т. 4.
– № 3. – С. 434-449. https://cyberleninka.ru/article/n/algoritmy-generatsii-i-stemmatizatsiislovoform-kazahskogo-yazyka/viewer
Боймуродов.Ф., Algorithm development and implementation stemmatization and
generation of word forms of uzbek language for automatic processing systems texts,
https://www.researchgate.net/publication/347995316_ALGORITHM_DEVELOPMENT_AND_
IMPLEMENTATION_STEMMATIZATION_AND_GENERATION_OF_WORD_FORMS_O
F_UZBEK_LANGUAGE_FOR_AUTOMATIC_PROCESSING_SYSTEMS_TEXTS
Эшкараева Н.Г, Боймуродов Ф.Ф Разработка и реализatsiя алгоритма
стемматизatsiи и генерatsiи словоформ для глаголов узбекского языка.
http://qarshidu.uz/source/JURNAL/Aniq_fanlar_5-son_2022.pdf
Боймуродов.Ф., Algorithm development and implementation stemmatization and
generation of word forms of uzbek language for automatic processing systems texts,
https://www.researchgate.net/publication/347995316_ALGORITHM_DEVELOPMENT_AND_
IMPLEMENTATION_STEMMATIZATION_AND_GENERATION_OF_WORD_FORMS_O
F_UZBEK_LANGUAGE_FOR_AUTOMATIC_PROCESSING_SYSTEMS_TEXTS
Эшкараева Н.Г, Боймуродов Ф.Ф. Создание словоформ существительных в
узбекском языке с использованием алгоритма портера.
ttps://scienceweb.uz/publication/14977
Nazirova E.SH, Boymurodov F.F. Tabiiy tilli matnlarni avtomatik qayta ishlash tizimlari
tahlili. https://scienceweb.uz/publication/14975
Боймуродов Ф.Ф. Стемматизatsiя и генерatsiя словоформ в узбекском языке для
систем автоматической обработки текстов.
